Co to jest rękojmia?

Rękojmia jako uregulowany sposób dochodzenia roszczeń przez konsumenta stanowi zabezpieczenie przed nieuczciwymi praktykami sprzedawców. W poniższym artykule znajdziesz między innymi informacje na temat tego na czym polega rękojmia, w jakich sytuacjach można z niej skorzystać oraz czym różni się od gwarancji.

Co to jest rękojmia?

Rękojmia to obok gwarancji jedna z możliwości składania reklamacji przez konsumenta. Jest to odpowiedzialność sprzedawcy za wady towaru, którą ponosi on wobec konsumenta. Najczęściej stosowana jest przy umowie sprzedaży.

Rękojmia obowiązuje także na rynku nieruchomości. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na ten temat zapraszamy do przeczytania tego artykułu.

Jakie wady obejmuje rękojmia?

Kodeks cywilny wyróżnia dwa rodzaje wad towaru objętych rękojmią:

• fizyczne,
• prawne.

Wady fizyczne towaru

Zgodnie z art. 556 §1 kodeksu cywilnego o wadach fizycznych towaru mówimy, kiedy:

• rzecz sprzedana ma wadę zmniejszającą jej wartość (np. koszula z brakującym guzikiem),
• rzecz sprzedana ma wadę zmniejszającą jej użyteczność ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub z przeznaczenia rzeczy (np. naczynie żaroodporne, które pęka pod wpływem wysokiej temperatury),
• rzecz nie ma właściwości, o których istnieniu zapewnił sprzedawca (np. suszarka do włosów z zapewnioną przez sprzedawcę funkcją jonizacji, która  w rzeczywistości nie posiada tej funkcji),
• rzecz została kupującemu wydana w stanie niezupełnym (np. telefon sprzedany bez ładowarki).

Wady prawne towaru

Zgodnie z art. 556 §3 kodeksu cywilnego o wadach prawnym towaru mówimy zaś gdy:

• rzecz sprzedana stanowi własność osoby trzeciej,
• rzecz sprzedana jest obciążona prawem osoby trzeciej (np. hipoteka, dzierżawa).

Żądania klienta w ramach rękojmi

W przypadku wystąpienia wady towaru jego nabywca może złożyć reklamację do sprzedawcy z żądaniem jednego z czterech rozwiązań:

• wymiana towaru na nowy,
• naprawa towaru,
• obniżenie ceny,
• odstąpienie od umowy.

Należy pamiętać, że ostatnie te wskazanych wyżej działań nie jest możliwe jeżeli sprzedawca niezwłocznie wymieni wadliwy towar na rzecz wolną od wad albo niezwłocznie usunie te wady.

Okres trwania rękojmi

Roszczenia konsumenta są zabezpieczone z tytułu rękojmi przez 2 lata (w przypadku nieruchomości 5 lat) licząc od dnia wydania towaru. Za wady stwierdzone w tym okresie odpowiada sprzedawca.

Co więcej, wady wykryte przez pierwszy rok trwania rękojmi automatycznie zostaną zakwalifikowane jako takie, które istniały już w chwili sprzedaży. W tej sytuacji ciężar udowodnienia, że było inaczej leży po stronie sprzedawcy towaru.

Jeśli konsument chce skorzystać z rękojmi pomiędzy 12 a 24 miesiącem jej trwania, to on będzie musiał udowodnić, że towar był wadliwy już w chwili zakupu.

Czym różni się rękojmia od gwarancji?

W początkowej części artykułu wskazaliśmy, że reklamując wadliwy towar konsument może powołać się na rękojmię lub gwarancję. Rozwiązania te różnią się jednak między sobą w kilku podstawowych kwestiach:

1. Na mocy rękojmi konsument może dochodzić swoich roszczeń wyłącznie w stosunku do sprzedawcy towaru. Gwarancja zaś udzielana jest przez producenta wadliwej rzeczy. 
2. Rękojmia jest ustawowo uregulowana, a gwarancji producent udziela dobrowolnie. 
3. Okres trwania rękojmi wynosi 2 lata, a termin obowiązywania gwaranacji jest ustalany przez producenta. 
4. Możliwe żądania klienta w przypadku rękojmi są określone w Kodeksie cywilnym. To, jakich działań może spodziewać się nabywca towaru w przypadku jego reklamacji w ramach gwarancji, jest określone wyłącznie zapisami tej gwarancji.
5. Rękojmia obejmuje wady fizyczne i prawne towaru. Gwarancja działa tylko w przypadku wad fizycznych.

Forma złożenia reklamacji z tytułu rękojmi 

Reklamacja w ramach rękojmi może zostać złożona w dowolnej formie. Najbezpieczniej jednak zrobić to pisemnie, a pismo przekazać bezpośrednio na ręce sprzedawcy.

W zgłoszeniu reklamacyjnym należy wskazać na czym polega wada produktu, a także określić jakiego działania ze strony sprzedawcy oczekujemy.

Reklamacja złożona przez klienta powinna zostać rozpatrzona w terminie do 14 dni kalendarzowych od dnia jej złożenia. Jeśli sprzedawca przekroczy ten termin, będzie to oznaczało, że uznaje reklamację za zasadną.

Czy paragon jest konieczny do złożenia reklamacji w ramach rękojmi?

Odpowiedź na to pytanie brzmi: nie! Sprzedawca nie może odrzucić naszej reklamacji wyłącznie w związku z brakiem paragonu fiskalnego. Należy pamiętać, że nie jest on dokumentem niezbędnym do reklamacji towaru. Paragon stanowi jeden, ale nie jedyny sposób na udowodnienia nabycia wadliwego produktu. Wydruk z karty płatniczej czy świadkowie również mogą służyć jako takie potwierdzenie.

Koszt reklamacji z tytułu rękojmi 

Koszty spełnienia żądań wskazanych przez klienta w reklamacji ponosi sprzedawca.

Koszty dostarczenia wadliwego towaru do miejsca, które określa umowa sprzedaży (lub w przypadku braku określenia tego miejsca do punktu wydania towaru konsumentowi) także powinien pokryć sprzedawca.

Termin na złożenie reklamacji w ramach rękojmi

W przypadku wykrycia wady zakupionego towaru konsument powinien niezwłocznie zgłosić ją sprzedawcy. Przepisy polskiego prawa stanowią jednak, że ostateczny termin na złożenie żądań wynikających z rękojmi przez konsumenta wynosi rok od dnia wykrycia wady.

Warto podkreślić, że w przypadku zauważenia wady towaru np. w 23 miesiącu trwania rękojmi,  jego nabywcy wciąż przysługuje roczny termin na zgłoszenie tego faktu. Oznacza to w praktyce przedłużenie okresu trwania rękojmi o 11 miesięcy. 

Rękojmia – podsumowanie

Rękojmia jest prawem konsumenta, które skutecznie zabezpiecza jego interesy. Często bowiem wnikliwe sprawdzenie towaru już podczas jego zakupu jest po prostu niemożliwe. Wiele wad uwidacznia się dopiero podczas użytkowania danego przedmiotu. Często jednak wynikają one z przyczyn, które istniały już przed nabyciem towaru.

Wiedza na temat możliwości złożenia reklamacji do sprzedawcy wadliwego produktu w ramach rękojmi, a także znajomość praw i obowiązków konsumenta, może więc okazać się bardzo przydatna.