Co to jest współczynnik urbanizacji? Urbanizacja w Polsce i na świecie

Od pierwszej połowy XX wieku proces urbanizacji w Polsce rozwija się bardzo szybko. Dotyczy to nie tylko krajów rozwiniętych, lecz także pozostałych regionów świata. Globalne uprzemysłowienie następuje, a rozwój gospodarczy wpływa na migrację coraz większej ilości osób z terenów wiejskich do miast. Czy w przyszłości możemy spodziewać się całkowitego zaniku obszarów wiejskich lub zaobserwujemy odwrotny trend ruralizacji? Porozmawiajmy o tym, czym jest współczynnik urbanizacji.

Co to jest urbanizacja?

współczynnik urbanizacji

Na samym początku warto zastanowić się, co kryje pod sobą pojęcie urbanizacja. Jest to zjawisko opisujące życie w mieście, dokładniej mówiąc, zwiększenie liczby mieszkańców w aglomeracji miejskiej oraz rozwój miast, będący konsekwencją migracji wewnętrznych.

Współczynnik urbanizacji – ile wynosi?

Do pomocy przy obliczaniu poziomu zaludnienia przychodzi współczynnik urbanizacji – procentowy udział mieszkańców miast w ogólnej liczbie mieszkańców.

Według danych statystycznych z 2022 r., w Polsce istnieją 964 miasta. Jest to o 10 więcej, w porównaniu do roku poprzedniego. Poziom urbanizacji w naszym kraju wynosi niecałe 61%.

Globalny współczynnik osiągnął poziom 56 %. Wynik w Polsce jest wyższy od średniej światowej, jednak nadal daleko nam do poziomu urbanizacji krajów wysokorozwiniętych, których średnia wynosi ponad 80 %. 

współczynnik urbanizacji

Od początku XXI zauważalna jest stagnacja, a nawet lekki spadek urbanizacji w Polsce. Według spekulacji ekspertów, jest to etap przejściowy, a do 2050 r. poziom ten wzrośnie do 70 %. 

Niski poziom urbanizacji w Polsce wynika z dużego zróżnicowania między poszczególnymi województwami, które przedstawia ta tabela. Między skrajnymi województwami różnica wynosi ponad 30%. 

Sprawdź: W co zainwestować 100 tyś zł

Współczynnik urbanizacji z podziałem na kontynenty

Stopień urbanizacji w Ameryce Północnej i Południowej

Najwyższy poziom zamieszkania w aglomeracjach występuje na kontynencie Ameryki Północnej i Południowej. Wysoki poziom zamieszkania w miastach powstał z powodów historycznych i geograficznych. Miasta były budowane przy wybrzeżach ze względu na transport morski, który przyczynił się do szybszego uprzemysłowienia. Dodatkowo warunki pozostałych terenów nie są sprzyjające osiedlaniu (chłodne rejony Kanady na północy oraz Puszcza Amazońska na południu).

Z zasady wysoki poziom urbanizacji cechuje kraje wysokorozwinięte, jednak Ameryka Południowa jest wyjątkiem od tej reguły (Urugwaj 96% czy Brazylia 82%).

co to jest współczynnik urbanizacji

Dzieje się tak za sprawą ucieczki mieszkańców ze wsi do miast,w celu poprawy jakości oraz komfortu życia.

Niestety proces przebiega zbyt szybko w porównaniu do wzrostu gospodarczego, co wpływa na ogólne pogorszenie średniego poziomu życia w danym mieście. Z tego powodu powstały np. slumsy w Rio de Janeiro (Brazylia)

Megalopolis w Ameryce

współczynnik urbanizacji ameryka

W procesie urbanizacji, miasta w Ameryce Północnej zaczęły bardzo szybko się powiększać, przez co miasta oddalone kilkadziesiąt kilometrów połączyły się ze sobą przedmieściami.

W ten sposób powstało zjawisko Megalopolis. 

W Ameryce Północnej wyróżniamy kilka takich megalopoli, najbardziej znaną i największą jest BOSWASH ( Boston – Washington). Zamieszkuje ją ok. 50 milionów mieszkańców na odcinku 1000 km.

Stopień urbanizacji w Europie

W Europie najwyższy poziom urbanizacji występuje w regionie północnym oraz zachodniej części. Mieszczą się tam kraje wysoko rozwinięte, o mocnym zagęszczeniu ludności w dużych miastach. Wystpują także obszary który współczynnik jest dużo nizśz, przez co średnia wskaźnika kształtuje się na poziomie 75 % 

współczynnik urbanizacji belgia

Państwem z najwyższym poziomem urbanizacji jest Belgia (98%), gdzie praktycznie cała populacja skupia się w aglomeracjach. Natomiast najniższy współczynnik obserwujemy w krajach dopiero rozwijających się, takich jak: Bośnia i Hercegowina czy Mołdawia.

Zdaniem badaczy, średni poziom urbanizacji do 2050 r. będzie zwyżkowy. Szacuje się, że do tego czasu osiągnie wynik 82%.

Sprawdź: Nieruchomość władnąca – czym jest?

Współczynnik urbanizacji w Afryce

Na dzień dzisiejszy w Afryce mieszka ok. 1,4 miliona osób, z czego ponad 600 tysięcy (43,7%) mieszka w miastach. Mimo że jest to dużo niższy wynik od pozostałych regionów, Afryka uznawana jest za najszybciej rozwijający się regionem pod względem urbanizacji.

Według prognoz, do 2050 r. liczba mieszkańców w mieście wzrośnie do 56%, a ogólna liczba ludności w Afryce będzie stanowić 39 % całkowitej populacji na Świecie w 2100 r.

Afryka z powodu bardzo wysokiej migracji wewnętrznej z wsi do miast, będzie borykać się z problemem związanym z zagospodarowaniem przestrzennym miasta. Już teraz miasta takie jak Lagos i Kair liczą ponad 20 milionów mieszkańców.

współczynnik urbanizacji kair

Kalkuluje się, że do 2100 r. liczba mieszkańców wyżej wymienionych miejscowości wzrośnie do 50 milionów. Przez co Afryka może być kontynentem z największymi “mega miastami”

Sytuacja ta będzie dużym wyzwaniem dla władz krajów afrykańskich. Mimo, że razem ze wzrostem urbanizacji rośnie PKB, nadal kraje te będą borykać się z wysokim bezrobociem i ubóstwem.

Japonia – współczynnik urbanizacji

Japonia stanowi 1,6% globalnej populacji i zajmuje 11. miejsce w rankingu najbardziej zaludnionych państw świata. Mieszka tam blisko 125 mln osób – o 0,4% mniej niż rok wcześniej, co spowodowane jest starzeniem społeczeństwa oraz wpływem obecnej sytuacji na świecie. Według najnowszych analiz, tendencja ta będzie się utrzymywać, co wpłynie niekorzystnie na sytuację gospodarczą i demograficzną kraju.

Japonia wykazuje bardzo wysoki współczynnik urbanizacji 91,78%. Dzieję się tak za sprawą dużej ilości gór i wyżyn, które stanowią ⅔ państwa. Spowodowało to, że większość mieszkańców tego kraju osadziła się na pozostałym terenie, głównie na wybrzeżu.

współczynnik urbanizacji japonia

Omawiając strukturę Japonii nie można zapomnieć o największym megalopolis na świecie, Taiheiyō Belt (Pas Taiheiyō). Liczy 1200 km i skupia ponad 83 milionów mieszkańców (65% całej ludności kraju). W jego skład wchodzi aż 12 miast, z czego 9 z nich zamieszkiwanych jest przez ponad milion osób. W tym miejscu warto zwrócić uwagę na liczebność samego Tokio, które jest najbardziej zaludnionym miastem świata, które liczy ok. 37,5 miliona mieszkańców.

Przeczytaj również: W co zainwestować 500 tyś złotych

Podsumowanie

Zmiana poziomu urbanizacji mimo że przeżywa co jakiś czas lekkie wygaszenie i stagnacje jest to proces który będzie się najprawdopodobniej rozwijał . Miasta będą się rozrastać, tworząc aglomeracje, mega miasta oraz megalopolis.

Współczynnik urbanizacji – pytania i odpowiedzi

Ile wynosi współczynnik urbanizacji w Polsce?

Wskaźnik urbanizacji w Polsce różni się w zależności od województwa, a nawet powiatu, jednak średnio w skali kraju w 2020 roku wyniósł 59,86%. Najbardziej zurbanizowane są takie województwa jak śląskie (76%), zachodniopomorskie i dolnośląskie (po 68%), a najmniej podkarpackie i świętokrzyskie (poniżej 45%).

Czy wskaźnik urbanizacji w Polsce rośnie?

W tym momencie można powiedzieć, że wskaźnik urbanizacji zatrzymał się na swoim stałym poziomie, a w wielu miejscach zaczął nawet delikatnie spadać. Lata 80’ i 90’ XX wieku to okres szybkiego wzrostu urbanizacji, jednak dziś jest już o wiele spokojniej. Dynamika może się jeszcze zmienić – wiele rozwiniętych państw osiąga ten wskaźnik na poziomie 80%.

Które województwo ma najwyższy poziom urbanizacji?

Według danych z 2020 roku do TOP 10 najbardziej zurbanizowanych województw w Polsce należą: woj. śląskie (76,45%), zachodniopomorskie (68,26%), dolnośląskie (68,18%), lubuskie (64,73%), mazowieckie (64,43%), pomorskie (63,19%), łódzkie (62,28%), podlaskie (60,84%), warmińsko-mazurskie (59,05%) i kujawsko-pomorskie (58,56%).

Czy Polska jest krajem wysoko zurbanizowanym?

Polska obecnie znajduje się dokładnie na granicy pomiędzy średnim a wysokim poziomem urbanizacji kraju – 59,4%, a wskaźnik wykazuje tendencję spadkową. W zależności od roku badania czasem nasz kraj w ogólnoświatowej klasyfikacji znajduje się wśród państw wysoko zurbanizowanych, a niekiedy wśród średnio zurbanizowanych. 

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *